Jakie są najczęstsze choroby jamy ustnej i przyzębia – co robić, aby ich uniknąć?

Problemy dotyczące zdrowia jamy ustnej są często bagatelizowane, co ma wiele negatywnych konsekwencji. Choroby przyzębia to jedne z najpowszechniejszych schorzeń pojawiających się w tych okolicach i nie należy ich ignorować, ponieważ prowadzą do silnych dolegliwości bólowych, utraty zębów, wywierają także negatywny wpływ na cały organizm. Sprawdź, co musisz o nich wiedzieć!

Materiał partnera

Wiele osób koncentruje się na stanie zębów, pomijając rolę, jaką odgrywa przyzębie. Te tkanki pozwalają podtrzymywać i stabilizować zęby. Choroby przyzębia często rozwijają się przez długi czas, a wywoływane przez nie zmiany prowadzą do pogorszenia działania aparatu żucia. Z czasem pojawia się też ból i dyskomfort, a nawet utrata zębów. Niewiele osób zdaje sobie jednak sprawę, jak obciążające są choroby przyzębia dla całego organizmu. Które z nich trzeba koniecznie leczyć?

Pleśniawki – skąd się biorą i jak je leczyć?

Kandydoza błony śluzowej jamy ustnej jest najpowszechniejszą postacią zakażenia candida. Najczęściej dotyczy ona dzieci i noworodków. Często przebiega bezobjawowo, jednak sporadycznie zdarzają się inwazyjne postacie zakażeń, niektóre nawet uznaje się za zagrażające życiu.
Do łagodzenia dolegliwości związanych z pleśniawkami stosuje się preparaty o działaniu przeciwzapalnym i odkażającym. W aptekach dostępnych jest wiele produktów zawierających np. tetraboran sodu, czyli boraks.

Pleśniawki mogą powstać na skutek zaniedbań higienicznych, pojawiają się również u osób starszych. Często występują także w stanach niedoboru odporności np. u chorych na cukrzycę, nowotwory czy aids. Pleśniawki mogą być także związane z niedoborami pokarmowymi oraz przyjmowaniem niektórych leków.

Jakie są podstawowe czynniki ryzyka chorób przyzębia?

Rozwój takich problemów posiada wieloczynnikową etiologię. Część z tych czynników jest modyfikowalna, jednak istnieją też osobnicze predyspozycje do zmagania się z takimi dolegliwościami. Wśród czynników ryzyka wymienić można:

• wiek – problem najczęściej dotyczy osób starszych, choć może pojawiać się także u dzieci i młodzieży,
• płeć – częściej chorują mężczyźni,
• sytuację socjoekonomiczną,
• czynniki genetyczne.
• mikroflorę jamy ustnej
• cukrzycę,
• osteoporozę,
• choroby ogólnoustrojowe, które przebiegają z wrodzonym bądź nabytym niedoborem odporności.

Natomiast spośród uwarunkowań modyfikowalnych można wymienić:

• higienę jamy ustnej,
• palenie tytoniu,
• stres.

Dlatego jednym z kluczowych działań profilaktycznych jest edukacja dotycząca prawidłowej higieny jamy ustnej. Ważne jest także regularne odbywanie kontroli u stomatologa i konsultowanie z nim wszelkich nieprawidłowości.

Jak dbać o skórę Dowiedz się więcej!

Jak objawiają się choroby przyzębia?

Takim chorobom towarzyszą zmiany zapalne, które można obserwować pod postacią zaczerwienienia, obrzęku oraz krwawienia dziąseł. Pacjentowi często doskwiera ból i dyskomfort, który czasem uniemożliwia prawidłowe żucie pokarmu. Na skutek chorób przyzębia często dochodzi także do stopniowej utraty zębów.

Przez wiele lat wierzono, że stan przyzębia jest swoistym barometrem ogólnego stanu zdrowia organizmu. W jamie ustnej często można bowiem rozpoznać zmiany charakterystyczne dla różnych chorób – zarówno ogólnoustrojowych, jak i dermatologicznych. Jednak obecnie naukowcy dochodzą do odmiennych wniosków – upatrując w chorobach jamy ustnej przyczyn, a nie tylko objawów chorób ogólnoustrojowych.

Choroby przyzębia a inne problemy zdrowotne

Jednym z często poruszanych zagadnień jest wpływ zapalenia przyzębia na występowanie chorób układu sercowo-naczyniowego. Wykazano, że u osób zmagających się z chorobami przyzębia występuje większe ryzyko rozwoju choroby wieńcowej.

Dzięki licznym badaniom na ten temat wiadomo, że wpływ na taki stan mają bakterie oddziałujące na ścianę naczyń, cytokiny i mediatory stanu zapalnego uwalniane podczas przewlekłego zapalenia przyzębia. Prowadzi to do powstawania blaszek miażdżycowych dysfunkcji śródbłonka i sztywności naczyń, co z kolei stanowi ważne patomechanizmy rozwoju miażdżycy.

Kolejnym przykładem wpływu chorób przyzębia na ogólne funkcjonowanie organizmu jest ciąża. U matek, u których stwierdzono przewlekły stan zapalny w jamie ustnej, częściej dochodzi do porodów przedwczesnych oraz niskiej masy urodzeniowej dziecka. Dzieje się tak na skutek zwiększonego stężenia w łożysku tnf-α i prostaglandyn.

Choroby przyzębia mogą także zwiększać ryzyko rozwoju chorób płuc. biofilm bakteryjny znajdujący się w jamie ustnej osób z aktywnym zapaleniem przyzębia stwarza bardzo dobre warunki do kolonizacji przez patogeny, które wywołują zapalenie płuc.

U takich osób dochodzi też do uszkodzeń tkanki płuc, na skutek aspiracji do dróg oddechowych patogenów z jamy ustnej oraz przenikania mediatorów stanu zapalnego. Choroby przyzębia mają także wpływ na wydolność płuc – osoby, u których stwierdzono aktywne zapalenie przyzębia, osiągały gorsze wyniki spirometrii.

Ponadto podejrzewa się również istotny udział zapalenia przyzębia w rozwoju chorób takich jak:

• zapalenie wsierdzia,
• choroba reumatyczna,
• kłębuszkowe zapalenie nerek,
• wstrząs septyczny,
• zapalenie kości,
• ropień mózgu,
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zakrzepica,
• stany zapalne gałki ocznej i oczodołu,
• ropnie twarzy i szyi,
• zapalenie zatok,
• ropnie narządów miąższowych.

Jak widać, choroby przyzębia mogą mieć bardzo poważne konsekwencje zdrowotne, które dotyczą nie tylko jamy ustnej, ale niemal całego organizmu.

Związek między cukrzycą a chorobami przyzębia

Ciekawe zagadnienie stanowi również współwystępowanie zapalenia przyzębia oraz cukrzycy. Chociaż jest to wiedza słabo rozpowszechniona wśród diabetyków, to choroby przyzębia stanowią jedno z głównych powikłań zaburzeń gospodarki węglowodanowej organizmu. Jednak uważa się, że ta zależność może przebiegać w obie strony. Cukrzyca nie tylko przyczynia się do rozwoju chorób przyzębia, ale także przewlekły stan zapalny w obrębie jamy ustnej nasila zaburzenia glikemii. Jest to więc wzajemnie napędzający się mechanizm, który wymaga skoordynowanego leczenia – nie tylko w gabinecie diabetologa, ale także dentysty.

Leczenie stanów zapalnych w obrębie jamy ustnej i chorób przyzębia, u niektórych pacjentów może także mieć pozytywny wpływ na kontrolę glikemii. Dlatego diabetycy powinni pamiętać o regularnych wizytach u stomatologa, dzięki czemu można skutecznie leczyć takie zmiany.

Co robić, aby uniknąć chorób przyzębia?

Zapobieganie chorobom przyzębia polega głównie na odpowiedniej higienie jamy ustnej oraz regularnych wizytach u stomatologa. Oto najważniejsze zasady profilaktyki:

1. Codzienna higiena jamy ustnej: szczotkuj zęby dwa razy dziennie i regularnie używaj nici dentystycznej, aby usunąć resztki jedzenia i płytkę nazębną. Dobrym pomysłem jest także zakup irygatora, który w delikatny, ale skuteczny sposób pomoże oczyścić wszystkie trudno dostępne przestrzenie międzyzębowe.
2. Regularne wizyty u dentysty: kontrole co 6 miesięcy pozwalają na wczesne wykrycie problemów i podjęcie odpowiednich działań. Ważne jest także regularne usuwanie kamienia nazębnego i profesjonalna higienizacja zębów.
3. Unikanie palenia: palenie papierosów zwiększa ryzyko chorób przyzębia, ponieważ osłabia układ odpornościowy i sprzyja rozwojowi bakterii.
4. Zdrowa dieta: spożywanie pokarmów bogatych w witaminy i minerały, a także unikanie nadmiaru cukrów prostych.
5. Stosowanie płukanek do ust: warto wybierać te, które zawierają składniki przeciwzapalne i przeciwbakteryjne.

Takie działania z pewnością pomogą zredukować ryzyko rozwoju chorób przyzębia, a przez to także związanych z nimi powikłań zdrowotnych.

Bibliografia:

1. Radwan-Oczko M i wsp. Kliniczne aspekty leczenia farmakologicznego zmian błony śluzowej jamy ustnej. Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu, Wrocław 2021.
2. Jóżwik M, Kopański Z. Choroby przyzębia. Journal of Clinical Healthcare 2014;1:30-47.
3. Presson G R. Cukrzyca a choroby przyzębia: nowe informacje dla lekarzy. Diabetologia po Dyplomie 2011; 8(4):6-9.
4. Wojtkowska A A, Wysokiński A. Wpływ zapalenia przyzębia na występowanie chorób układu sercowo-naczyniowego. Choroby Serca i Naczyń 2015;12(5):289–294.

Artykuł sponsorowany